Acil Göz DuşuLaboratuvar kurulumu, titizlik ve planlama gerektiren bir süreçtir. Hem
güvenlik hem de verimli çalışma için doğru ekipman, düzen ve prosedürlerin
belirlenmesi önemlidir. İşte laboratuvar kurulumu sırasında dikkat edilmesi
gereken bazı temel noktalar:
1. Güvenlik Önlemleri
- Yangın
Güvenliği: Yangın söndürücüler, yangın alarm sistemleri ve acil çıkış yolları
doğru şekilde yerleştirilmelidir. Ayrıca, yanıcı maddeler ve gazlar için
özel güvenlik prosedürleri oluşturulmalıdır.
- Biyolojik ve
Kimyasal Güvenlik: Kullanılacak kimyasallar,
biyolojik maddeler ve toksik materyaller için uygun etiketleme ve güvenlik
veri sayfaları (SDS) sağlanmalıdır. Kimyasal maddeler için uygun depolama
alanları ve güvenlik ekipmanları (örneğin asidik ve bazik maddelerin ayrı
depolanması) önemlidir.
- Acil Durum
Ekipmanları: Göze sıçrama, kimyasal dökülme veya yaralanmalara karşı göz duşu,
acil yıkama istasyonları ve ilk yardım ekipmanları bulundurulmalıdır.
- https://www.tezgen.com/laboratuvar-tezgahlari/laboratuvar-musluk bu linkten acil göz duşlarına ulaşabilirsiniz
- Koruyucu
Donanım: Laboratuvar çalışanlarının güvenliği için gözlük, eldiven, lab
önlüğü gibi kişisel koruyucu ekipmanların kullanımı teşvik edilmelidir.
2. İç Mekan Düzeni ve Yerleşim
- İş Akışı: Ekipman ve
malzemelerin yerleşimi, iş akışına göre optimize edilmelidir. Örneğin,
kimyasal işler ve biyolojik işlemler birbirinden uzak tutulmalıdır.
- Çalışma
Alanları: Yeterli çalışma alanı ve masa düzeni sağlanmalıdır. Çalışma
masaları, tezgahlar ve dolaplar, işlerin verimli bir şekilde yapılabilmesi
için yeterli genişlikte ve uygun yükseklikte olmalıdır.
- Havalandırma: Laboratuvarın
iyi bir havalandırmaya sahip olması gerekir. Kimyasal buharlar ve zararlı
gazlar için havalandırma sistemleri (örneğin, asetik asit veya formaldehit
gibi maddeler için özel egzoz sistemleri) kurulmalıdır.
- https://www.tezgen.com/laboratuvar-ceker-ocak laboratuvar çeker ocaklarına buradan ulaşabilirsiniz
- Elektrik ve Su
Tesisatları: Elektrik tesisatları güvenli bir şekilde yerleştirilmeli, elektrik
prizleri ve su bağlantıları laboratuvarın ihtiyaçlarına göre
yerleştirilmelidir.
3. Ekipman Seçimi ve Yerleşimi
- Temel Ekipman: Pipetler,
mikroskoplar, teraziler, santrifüjler, buharlaştırıcılar, fırınlar gibi
temel laboratuvar araçları, kullanım sıklığına göre uygun yerlerde
konumlandırılmalıdır.
- Kimyasal
İşlemler İçin Ekipman: Kimyasallarla çalışacak
laboratuvarlar için buhar emme sistemleri (fume hood), güvenlik dolapları
(safely cabinets) ve asidik/bazik maddelere karşı dayanıklı tezgahlar
gereklidir.
- Özel Alanlar: Biyoteknoloji,
mikrobiyoloji veya biyoloji laboratuvarları gibi özel alanlar için,
örneğin biyolojik güvenlik kabinleri veya laminer akış kabinleri gibi özel
ekipmanlar sağlanmalıdır.
4. Malzeme ve Kimyasal Depolama
- Etiketleme ve
Sınıflandırma: Kimyasalların, biyolojik örneklerin ve diğer malzemelerin doğru
şekilde etiketlenmesi ve sınıflandırılması gerekir. Kimyasallar
tehlikelerine göre (yanıcı, korozif, toksik vs.) depolanmalıdır.
- Saklama
Koşulları: Sıcaklık kontrollü alanlar, dondurucular ve buzdolapları gibi
depolama alanlarının gereksinimlere uygun olup olmadığı kontrol
edilmelidir. Kimyasalların ve biyolojik materyallerin ömrü ve etkinliği,
doğru koşullarda saklanmalarına bağlıdır.
- https://www.tezgen.com/kimyasal-saklama-dolaplari
5. Yasal ve Düzenleyici Gereklilikler
- Lisans ve
İzinler: Laboratuvarın çalışabilmesi için gerekli tüm yasal izinler ve
belgeler alınmalıdır. Bu, özellikle tehlikeli kimyasallar veya biyolojik
materyallerle çalışırken önemlidir.
- Yasal
Standartlar: Sağlık ve güvenlik yönetmeliklerine, çevre koruma kurallarına ve
endüstriyel standartlara uyulmalıdır. Laboratuvar tasarımının bu
düzenlemelere uygunluğu sağlanmalıdır.
6. Çalışan Eğitimi
- Eğitim
Programları: Laboratuvar çalışanlarına güvenlik, cihaz kullanımı, acil durum
prosedürleri ve genel iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim
verilmelidir.
- Prosedürler ve
Talimatlar: Çalışanlar için yazılı prosedürler ve talimatlar sağlanmalıdır.
Özellikle karmaşık ya da tehlikeli işlemler için ayrıntılı çalışma
rehberleri gereklidir.
7. İzleme ve Bakım
- Düzenli Bakım: Ekipmanların
düzenli olarak bakım ve kalibrasyonunun yapılması, olası arızaların önüne
geçer. Ayrıca, güvenlik donanımının işlevselliği periyodik olarak kontrol
edilmelidir.
- Atık Yönetimi: Kimyasal,
biyolojik ve genel atıklar için uygun atık yönetim sistemleri
oluşturulmalıdır. Atıkların doğru şekilde etiketlenmesi ve bertaraf
edilmesi gerekmektedir.
8. Veri ve Dokümantasyon Yönetimi
- Veri Kayıtları: Laboratuvarın
yürüttüğü tüm deneylerin ve analizlerin kaydı tutulmalıdır. Elektronik
veri sistemleri (LIMS - Laboratuvar Enformasyon Yönetim Sistemi)
kullanılabilir.
- Sistematik
Dosyalama: Kimyasal madde envanteri, deneme sonuçları ve güvenlik dokümanları
düzenli ve erişilebilir bir şekilde saklanmalıdır.
9. Sürdürülebilirlik
- Enerji
Verimliliği: Laboratuvarlarda enerji tüketimi genellikle yüksek olabileceğinden,
enerji verimliliği sağlamak için LED aydınlatma, verimli ısıtma-soğutma
sistemleri ve enerji tasarruflu cihazlar kullanılmalıdır.
- Çevre Dostu
Malzemeler: Kullanılacak malzemelerin çevre dostu olmasına dikkat edilmelidir.
Ayrıca, laboratuvarda oluşabilecek kimyasal atıkların çevreye zarar
vermemesi için gerekli tedbirler alınmalıdır.
10. Laboratuvarın Geleceği İçin
Esneklik
- Gelişen
İhtiyaçlar: Laboratuvar, ilerideki yeni teknolojilere ve araştırma
gereksinimlerine uyum sağlayacak şekilde esnek olmalıdır. Ekipman ve
düzenin gelecekteki ihtiyaçlara göre kolayca adapte olabilecek bir yapıda
olması önemlidir.
Laboratuvar kurulumu, sadece malzemelerin ve ekipmanların
yerleştirilmesinden ibaret değildir. Güvenlik, verimlilik, düzen ve
sürdürülebilirlik gibi faktörlerin de göz önünde bulundurulması gerekir. Bu
nedenle, her detayın titizlikle planlanması ve uygulanması büyük önem taşır.
Daha detaylı bilgi için uzman kadromuzdan danışmanlık alabilirsiniz.
